Η δημοσιογραφία δεδομένων είναι η νεότερη και ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση για να επαληθευτεί η χρησιμότητα του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, σ’ ένα περιβάλλον που η διακίνηση της πληροφορίας έχει σε μεγάλο βαθμό αλλάξει χέρια. Αυτό είναι το κεντρικό συμπέρασμα που κόμισε τουλάχιστον σε μένα, ως στέλεχος μιας Ένωσης Συντακτών, η οποία οφείλει να αναζητεί δρόμους επιβίωσης και ανάπτυξης της δημοσιογραφίας, η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ενότητα εργασιών που κλήθηκα να συντονίσω το περασμένο Σάββατο 16/5/2015, στο πλαίσιο του Thessaloniki Science Festival 2015.
Τα ανοιχτά δεδομένα και οι υπηρεσίες που αναπτύσσονται γύρω από αυτά ήταν το κοινό πεδίο που προσέγγισαν, καθένας από την πλευρά του, ο Χαράλαμπος Μπράτσας, ιδρυτής του Ελληνικού παραρτήματος του Open Knowledge Foundation, o επίκουρος καθηγητής Πληροφορικής και Ιατρικής Εκπαίδευσης στο ΑΠΘ Παναγιώτης Μπαμίδης, και ο καθηγητής του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, Ανδρέας Βέγλης.
Από τη γενική επισκόπηση της (όχι ιδιαίτερα ανθηρής σε επίπεδο θεσμών, αλλά εξαιρετικά ανήσυχης σε επίπεδο οργανώσεων και ακαδημαϊκών προσεγγίσεων) κατάστασης στη διάθεση ανοιχτών δεδομένων στο ελληνικό πεδίο (εισήγηση Χ. Μπράτσα) ως τις ειδικές πειραματικές εφαρμογές που χρησιμοποιούν ανοιχτά δεδομένα για την παροχή υπηρεσιών υγείας (εισήγηση Π. Μπαμίδη), ο δημοσιογράφος μπορεί να διακρίνει τα στοιχεία που επαληθεύουν την αναγκαιότητα του επαγγέλματός του: Η διαχείριση, η τεκμηρίωση, η ιεράρχηση και η αξιοποίηση των στοιχείων που περιέχονται σε πηγές ανοιχτών δεδομένων είναι έργο που ανταποκρίνεται απολύτως στις προδιαγραφές της δημοσιογραφικής δουλειάς. Αντιστοίχως, οι προδιαγραφές αυτές χρειάζονται επικαιροποίηση με βάση τις καινούργιες ανάγκες που γεννά αυτού του είδους η διαχείριση (όπως πρέκυψε και από την εισήγηση του Α. Βέγλη).
Ο χώρος της επιστημονικής δημοσιογραφίας και η κάλυψη θεμάτων που αφορούν το περιβάλλον, προσεγγίσεις που ανέπτυξαν στην ίδια ενότητα οι υποψήφιες διδάκτορες Σοφία Καρεκλά και Χριστίνα Αγγελή (αντιστοίχως), αποτελούν χαρακτηριστικές περιπτώσεις για την υιοθέτηση μοντέλων Data Driven Journalism.
Ένα ζήτημα που είχε σταθερό ενδιαφέρον και στις πέντε προσεγγίσεις (και επιβεβαιώνει αυτό που αρχικά αναφέραμε ως πρόκληση) είναι η μετατόπιση του καταναλωτή της πληροφορίας όχι πια απλώς στον ρόλο του διακινητή της, αλλά και στον ρόλο του παραγωγού της, με την έννοια της δημιουργίας και παροχής δεδομένων σε περιοχές ελεγχόμενες ή ανεξέλεγκτες. Μ’ αυτήν την έννοια, το δημοσιογραφικό μοντέλο του crowd sourcing αποκτά νέα και εξαιρετικά αξιοποιήσιμη διάσταση. Πάντως ο σταθμός που όλα τα παραπάνω θα αναπτυχθούν και θα δοκιμαστούν σε εφαρμοσμένα εργαστήρια είναι αναμφιβόλως το Foster School of Data, που θα πραγματοποιηθεί στις 17-18 Ιουνίου στην Θεσσαλονίκη.
