του Adrian Offerman. Η OGP Toolbox (εργαλειοθήκη) είναι μια διαδικτυακή πύλη που συγκεντρώνει ψηφιακά εργαλεία για την προώθηση της διαφάνειας στη διακυβέρνηση και τη βελτίωση της δημοκρατίας. Η πλατφόρμα συλλέγει λογισμικό και υπηρεσίες που χρησιμοποιούν οι κυβερνήσεις και οι οργανώσεις της Κοινωνίας των πολιτών ανα τον κόσμο σχετικά με την αναφορά, την κοινή χρήση και την επαναχρησιμοποίηση. Τέτοια παραδείγματα είναι οι ανοικτές πύλες δεδομένων, οι πλατφόρμες δημόσιας διαβούλευσης, τα εργαλεία παρακολούθησης και συν-δημιουργίας νομοθετημάτων, τα φόρουμ συζητήσεων, οι τεχνολογικές λύσεις σε αστικά προβλήματα και οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την παρακολούθηση και την εφαρμογή Εθνικών Σχεδίων Δράσης.
Πολιτικό Πλαίσιο
Η Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση (Open Goverment Partnership – OGP) είναι μια διεθνής πρωτοβουλία για την προώθηση της διαφάνειας, την ενίσχυση της φωνής των πολιτών, την καταπολέμηση της διαφθοράς και την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών με στόχο την ενίσχυση της διακυβέρνησης. Το εγχείρημα επιτυγχάνεται στην βάση των δεσμεύσεων που αναλαμβάνουν οι κυβερνήσεις που συμμετέχουν στην κοινοπραξία, οι οποίες σήμερα αριθμούν τις 70. Η Γαλλία κρατούσε την προεδρία της OGP από τον Οκτώβριο του 2016 και η Etalab, η γαλλική ομάδα εργασίας για τα ανοικτά δεδομένα, είναι ο βασικός φορέας της προεδρίας όπως εξηγεί ο Johan Richer συντονιστής της OGP Toolbox. Εμείς ξεκινήσαμε να εργαζόμαστε για την OGP εργαλειοθήκη τον Φεβρουάριο του 2016. Μια από τις συνεισφορές μας ήταν το code.gov, η διαδικτυακή πύλη όπου η αμερικανική κυβέρνηση δημοσιεύει το λογισμικό ανοικτού κώδικά της. Ωστόσο δεν θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την πλατφόρμα τους διότι εμείς υιοθετούμε μια πιο ανοικτή, κοινωνική και διεθνή προσέγγιση.
Εργαλεία για το Κοινό Καλό
Το τμήμα της ομάδας Etalab που αργότερα εξελίχθηκε στην OGP Toolbox, βασίστηκε πάνω στις ίδιες αρχές με το code.gov σημειώνει ο Richer. Η κεντρική ιδέα δεν είναι ιδιαίτερα νέα ή καινοτόμος. Ο λόγος γίνεται για ένα συγκεντρωτικό, τυποποιημένο αποθετήριο ή εργαλειοθήκη απ’ όπου οι προγραμματιστές μπορούν να αγοράσουν νέο κώδικα ή να επαναχρησιμοποιήσουν κάποιον παλιότερο για δικά τους έργα ανοικτού κώδικα. Πιστεύω ότι το παρατηρητήριο Open Source της Joinup (OSOR) υιοθετεί την ίδια νοοτροπία.
Ταυτόχρονα υπάρχουν πολλές διαφορές μεταξύ της OGP Εργαλειοθήκης και του code.gov. Ο πηγαίος κώδικας της πλατφόρμας code.gov κυκλοφόρησε ως λογισμικό ανοικτού κώδικα αφού παρουσιάστηκε στο κοινό, ενώ ο δικός μας ήταν ήδη διαθέσιμος κατά την ανάπτυξή του. Έτσι παρόλο που οι πλατφόρμες μας παρουσιάστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον κώδικα τους διότι ήταν κλειστός μέχρι τη στιγμή της παρουσίασης.
Αλλά ακόμα κι αν μπορούσαμε να τον χρησιμοποιήσουμε πιθανότατα δεν θα το κάναμε διότι η OGP εργαλειοθήκη εξελίχθηκε διαφορετικά από άλλες εργαλειοθήκες. Πρώτον δεν προοριζόταν να γίνει το επίσημο αποθετήριο της κυβέρνηση μιας χώρας. Αποτελεί ένα κατάλογο εργαλείων για την ανοικτή διακυβέρνηση. Δεύτερον σχετικά με ζητήματα όπως: αν θα είναι ανοικτού κώδικα ή όχι, ιδιόκτητη ή δημόσια, είμαστε ανοικτοί και ουδέτεροι. Κάθε ψηφιακό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα ή έμμεσα για το κοινό καλό έχει την θέση του στην OGP εργαλειοθήκη. Τέλος πιστεύουμε ότι οι χρήστες είναι αυτοί που πρέπει να αποφασίσουν για το αν ένα εργαλείο είναι χρήσιμο ή όχι. Και το κάνουν αυτό ψηφίζοντας, επιχειρηματολογώντας, περιγράφοντας, συντάσσοντας και προσθέτοντας ποικίλες περιπτώσεις χρήσης του ώστε να το απεικονίσουν καλύτερα. Αυτό είναι που καθιστά την συγκεκριμένη πρωτοβουλία ανοικτή, κοινωνική και διεθνής.
Περιγραφή πιθανών χρηστών και ομάδων
Η OGP εργαλειοθήκη σχεδιάστηκε ειδικά για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις και την Κοινωνία των πολιτών στην υλοποίηση των δεσμεύσεων τους σχετικά με τα εθνικά σχέδια δράσης OGP. Ενθαρρύνει ακόμη την συνεργασία, την ισότιμη εκπαίδευση και την ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ των μελών της κοινοπραξίας. Η πρόσβαση στο σύστημα μπορεί να γίνει είτε μέσω της ιστοσελίδας είτε μέσω της σχετικής εφαρμογής.
Τρόπος υλοποίησης του εγχειρήματος
Το τμήμα ανάπτυξης λογισμικού της OGP Toolbox ξεκίνησε τις εργασίες του το 2016. Με την έναρξη της τέταρτης Συνόδου κορυφής της OGP, η Γαλλία εγκαινίασε την διαδικασία συν – δημιουργίας της πλατφόρμας υπο την αιγίδα α) της Etalab, β) της ομάδας υποστήριξης OGP και γ) των εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών. Ένα από τα εργαστήρια που διοργανώθηκαν επικεντρώθηκε στη διαδικασία αυτοματοποίησης της συλλογής υπαρχόντων καταλόγων και στον τρόπο προσδιορισμού των κριτηρίων ταξινόμησης των εφαρμογών λογισμικού. Ένα άλλο εργαστήριο εξέτασε τις χρήσεις του καταλόγου.
Η πύλη εγκαινιάστηκε επισήμως το Δεκέμβριο του 2016 σε έναν hackathon που διοργανώθηκε στα πλαίσια της συνόδου κορυφής OGP στο Παρίσι. Στον hackathon δόθηκε η ευκαιρία στους συμμετέχοντες να προσθέσουν εργαλεία, βελτιώσεις και επεκτάσεις στο σύστημα, να δοκιμάσουν και να εργαστούν πάνω σε νέες λύσεις, να εντοπίσουν νέες ανάγκες, να βελτιώσουν τις διαδικασίες εγκατάστασης και διαλειτουργικότητας του λογισμικού και να το μεταφράσουν (διεθνοποίηση).
Σε προηγούμενες συγκεντρώσεις, οι συμμετέχοντες είχαν ήδη εργαστεί πάνω στην συλλογή υπαρχόντων καταλόγων, στην αναγνώριση πιθανών τρόπων επαναχρησιμοποίησης των βάσεων δεδομένων, στη συγκέντρωση λογισμικού για αυτόματη εγκατάσταση και στο καθορισμό ενός σημείου αναφοράς UI / UX για την πύλη.
Τεχνολογικές λύσεις
Βάση Δεδομένων Ανοικτού Λογισμικού (Open Software Base – OSB)
Η OGP εργαλειοθήκη συγκεντρώνει διάφορα εργαλεία λογισμικού ανοικτού κώδικα για την δημιουργία της πλατφόρμας. Οι πληροφορίες σχετικά με τα πακέτα λογισμικού συγκεντρώνονται αυτόματα με την χρήση του Open Software Base (OSB), ενός σετ εργαλείων που είχε αναπτυχθεί προηγουμένως από την Etalab. Το OSB συλλέγει και αποθηκεύει δεδομένα σε προγράμματα από άλλα αποθετήρια λογισμικού και λίστες, σε μορφή YAML. Αυτές οι πληροφορίες συνδυάζονται με μεταδεδομένα από το τοπικό αποθετήριο GIT και στη συνέχεια διατίθενται για αξιολόγηση και σύγκριση με τα ήδη καταγεγραμμένα πακέτα λογισμικού.
Η διεπαφή διατίθεται για επαναχρησιμοποίηση στο GitHub κάτω από AGPL άδεια ανοικτού λογισμικού.
Wikidata
Η βάση δεδομένων της πλατφόρμας OGP Toolbox συνδέεται με την Wikidata, την δομή δεδομένων της γνωσιακής βάσης πάνω στην οποία στηρίζονται πολλά έργα της Wikimedia συμπεριλαμβανομένης και της Wikipedia. Ωστόσο η μορφή της έχει επεκταθεί με διάφορους τρόπους ώστε να διευκολύνει την πλατφόρμα OGP Toolbox. Αυτή την στιγμή δεν υπάρχει κανένας τρόπος να ανατροφοδοτηθούν οι πληροφορίες που έχουν συλλεχθεί πίσω στην Wikidata.
Οι τεχνολογίες που επιλέχθηκαν είναι κυρίως (ή μόνο) ανοικτά πρότυπα και λογισμικά ανοικτού κώδικα.
Αποτελέσματα, οφέλη και επιδράσεις
Συνεταιρισμός OGP Toolbox
Για να εγγυηθεί η συνέχεια της πρωτοβουλίας, ιδρύθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο ο συνεταιρισμός OGP Toolbox. Στόχος του συνεταιρισμού είναι να ενδυναμώσει τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς αλλά και την κοινωνία των πολιτών, παγκοσμίως διαμοιράζοντας ψηφιακά εργαλεία και πηγές προκειμένου να προωθηθούν η δημοκρατία, η διαφάνεια, η συμμετοχή και η συνεργασία.
Συγκεκριμένα οι στόχοι του συνεταιρισμού είναι :
- να επιτρέψει στους φορείς να προσδιορίσουν τα ψηφιακά εργαλεία που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους συλλέγοντας και περιγράφοντας τα με τον πλέον αντικειμενικό τρόπο
- η συνεργασία (των μελών) ώστε να καταστήσουν τα ψηφιακά εργαλεία περισσότερο προσβάσιμα και εύκολα στην χρήση
- να δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την προώθηση και περαιτέρω ανάπτυξη καλύτερων ψηφιακών εργαλείων
- και να ενθαρρύνει την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των φορέων ώστε να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα υφιστάμενα εργαλεία.
Στην εναρκτήρια συνάντηση του συνεταιρισμού αποφασίστηκε ότι η OGP Toolbox θα παραδοθεί επισήμως από την Etalab στη διεθνή Κοινωνία των πολιτών. Τον συνεταιρισμό θα διευθύνει το Διοικητικό Συμβούλιο και θα συμβουλεύει το Συμβούλιο Προσανατολισμού. Προς το παρόν το συμβούλιο εξακολουθεί να αποτελείται από πέντε εθελοντές, μέλη της ομάδας OGP Toolbox της Etalab. Επιπροσθέτως, στην συνάντηση ορίστηκε ένας αρχικός οδικός χάρτης και συζητήθηκαν αρκετές ιδέες και προτάσεις για την μελλοντική ανάπτυξη του έργου.
Απόδοση της επένδυσης
Το OGP Toolbox διαθέτει σήμερα 215 περιπτώσεις χρήσης, 1354 εργαλεία και 550 οργανισμούς. Έχει σχεδιαστεί ως ένα κοινωνικό δίκτυο για συγκεκριμένες περιπτώσεις χρήσης και με συγκεκριμένα τεχνικά χαρακτηριστικά που διατυπώνονται από την κοινότητα. Ακόμη έχει σχεδιαστεί ώστε να προτείνει εργαλεία με την μορφή συλλογών. Αυτό επιτρέπει στους χρήστες να βρουν το καταλληλότερο εργαλείο για κάθε κυβερνητική πρωτοβουλία ανοικτή προς το κοινό και να επωφεληθούν από την εμπειρία άλλων χρηστών οι οποίοι τα έχουν ήδη χρησιμοποιήσει.
Έχουμε ενσωματώσει την κοινωνική πτυχή σε κάθε στοιχείο της πλατφόρμας όπως εξηγεί ο Richer. Γι’ αυτό ενδεχομένως να υπάρχουν ποικίλες καταχωρήσεις για τις ιδιότητες ενός έργου συμπεριλαμβανομένης της περιγραφής και των επιχειρημάτων υπέρ ή κατά. Η ιδιότητα με την μεγαλύτερη αξία είναι αυτή που εμφανίζεται. Όλες οι ιδιότητες μαζί καθορίζουν την ποιότητα και την συνολική κατάταξη του έργου. Εμείς δεν πραγματοποιούμε κανένα συντονισμό ή καθαρισμό του περιεχομένου, είναι πλήρως πληθοποριστικό.
Εθελοντές
Στην πρώτη φάση ανάπτυξης της πλατφόρμας OGP Toolbox απασχολήσαμε δυο ανθρώπους υπο καθεστώς μερικής απασχόλησης για περίπου 10 μήνες, εξηγεί ο Richer και στους έξη μήνες που ακολούθησαν την σύνοδο κορυφής OGP και τον hackathon απασχολήσαμε τρία ή τέσσερα άτομα. Κάνουμε πολλές προσθήκες στο αποθετήριο του Gitlab αλλά όλοι είμαστε εθελοντές. Το ίδιο το OGP δεν είναι χρηματοδοτούμενος οργανισμός και δεδομένου ότι η Γαλλική κυβέρνηση επικεντρώνεται στα ανοικτά δεδομένα, αναζητούμε χρηματοδότηση.
Επιπροσθέτως, δεσμευόμαστε να εργαστούμε για την γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος. Η επιμόρφωση σε θέματα τεχνολογίας υπολογιστών και η εμπιστοσύνη αποτελούν βασικούς παράγοντες για την επιτυχή ανάπτυξη αστικών τεχνολογιών. Μια πλατφόρμα που προωθείται απλώς από την κυβέρνηση δεν αρκεί γι’ αυτό που ζητά από τους πολίτες της. Όπως ακριβώς συμβαίνει σε μια διαδικασία ψηφοφορίας όπου απαιτείται η συμμετοχή των ανθρώπων, για παράδειγμα σε μια ηλεκτρονική διαβούλευση.
Παρακολουθώντας τον διαμοιρασμό
Η εργαλειοθήκη των εργαλειοθηκών
Στην σύνοδο OGP και στο hackathon γνωρίσαμε πολλούς ανθρώπους και οργανισμούς που έδειξαν ενδιαφέρον για την πλατφόρμα μας, σημειώνει ο Richer. Αναγνώρισαν την αξία του ανοικτού κώδικα και της επαναχρησιμοποίησης. Τα περισσότερα από τα παραδοσιακά εργαλεία ανοικτής διακυβέρνησης είναι προσανατολισμένα στην οργάνωση και διεκπεραίωση εργασιών αλλά πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν και κοινωνικά ζητήματα. Υπάρχουν ήδη πολλά εργαλεία ανοικτού λογισμικού διαθέσιμα σχετικά με εφαρμογές αστικών τεχνολογιών. Γι ‘αυτό και εμείς παρέχουμε ένα κατάλογο με τα υφιστάμενα.
Οι οργανισμοί που εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους για την πλατφόρμα μας ενδεχομένως να θέλουν να τη χρησιμοποιήσουν για να συγκεντρώσουν διαφορετικούς τύπους εφαρμογών. Ο Code for Europe για παράδειγμα εργάζεται πάνω στο έργο Transparent Water. Ένας άλλος οργανισμός ενδιαφέρεται να επαναχρησιμοποιήσει αυτό που κατασκευάσαμε. Μακροπρόθεσμα θέλουμε αυτή η πλατφόρμα να γίνει η κεντρική εργαλειοθήκη των εργαλειοθηκών.
Τι μάθαμε
Μια επιχείρηση ανοικτής διακυβέρνησης
Η Etalab μπορεί να θεωρηθεί ως μια επιχείρηση ανοικτής διακυβέρνησης, σημειώνει ο Richer. Στόχος μας είναι να εισάγουμε στην κυβέρνηση την έννοια της ευέλικτης ανάπτυξης λογισμικού. Τους τελευταίους μήνες, η ομάδα της OGP Toolbox μεταλλάχθηκε από μια δημόσια υπηρεσία σε μια οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, η οποία απασχολεί κυρίως πολίτες και ακαδημαϊκούς. Ο κύριος στόχος μας είναι να βοηθήσουμε την κοινωνία με ψηφιακά εργαλεία που θα συμβάλουν στο κοινό καλό, για παράδειγμα να αυξηθεί η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και να βελτιωθεί η δημοκρατία.
Οι δημόσιες υπηρεσίες δεν έχουν εμπειρία στη διαχείριση πλατφορμών και εργαλείων κώδικα ανοικτού λογισμικού καθώς ούτε και στην αλληλεπίδραση με κοινότητες προγραμματιστών. Οι δημόσιοι υπάλληλοι ενώ γνωρίζουν πώς να χρησιμοποιούν τις online υπηρεσίες, όπως είναι οι εφαρμογές της Google, δεν γνωρίζουν από πού να ξεκινήσουν όταν πρόκειται να εγκαταστήσουν μια εφαρμογή ανοικτού κώδικα κυρίως επειδή δεν υπάρχει κανείς να τους τη προμηθεύσει. Λαμβάνουμε πολλά ερωτήματα από γαλλόφωνες χώρες της Αφρικής, όπως η Μαδαγασκάρη, σχετικά με την εγκατάσταση και χρήση λογισμικού ανοικτού κώδικα.
Εμπειρίες από άλλους
Παρατήρησα ότι Etalab διατηρεί πολλά παλιά εργαλεία ανοικτού κώδικα, συνεχίζει ο Richer. Στο εσωτερικό μας χρησιμοποιούμε μόνο εργαλεία ανοικτού κώδικα αλλά εμείς αποτελούμε την εξαίρεση. Οι υπόλοιποι δημόσιοι οργανισμοί αλλά και τμήματα πληροφορικής δεν έχουν προγραμματιστές, γεγονός που καθιστά πολύ δύσκολη την σύνδεση τους με την κοινότητα προγραμματιστών.
Θα πρέπει να γίνει υποχρεωτικό, οι δημόσιοι οργανισμοί, να ελέγχουν για προϊόντα ανοικτού κώδικα προτού αγοράσουν οτιδήποτε. Για κάθε ένα πρόβλημα υπάρχουν πολλές παρόμοιες λύσεις που επιτρέπουν την υιοθέτηση και επαναχρησιμοποίηση του υφιστάμενου προϊόντος κώδικα λογισμικού.
Ωστόσο η τεχνικές λεπτομέρειες αποτελούν μόνο ένα από τα ζητήματα. Για να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά ένα λογισμικό ανοικτού κώδικα πρέπει να είναι ώριμο και να έχει αποδείξει την αξία του. Αυτός είναι και ο λόγος που προσπαθούμε να προωθήσουμε τις διάφορες περιπτώσεις χρήσης. Η σελίδα στην Discoυrse πλατφόρμα συζήτησης για παράδειγμα παρέχει μαζί με μια σύντομη περιγραφή και αρκετές μελέτες περιπτώσεων. Αυτό επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να επικοινωνήσουν με άλλους οργανισμούς ώστε να διδαχθούν από τις εμπειρίες τους.
Το ίδιο ισχύει και για τις γνώμες που μπορούν να υποβάλουν οι επισκέπτες στις σελίδες λογισμικού. Είναι παρόμοιο με τις κριτικές στο Amazon όπου οι χρήστες περιγράφουν τις εμπειρίες τους.
Χρήσιμοι σύνδεσμοι
- Twitter: https://twitter.com/ogptoolbox
- OGP Toolbox Forum: https://forum.ogptoolbox.org/
ΠΗΓΗ: OGP Toolbox
