Της Diana Krebs
Ο Nicolas Kayser-Bril είναι ο πρώην CEO και συνιδρυτής του Journalism++ (J++), μιας ομάδας ερευνητών δημοσιογράφων, η οποία εξειδικεύεται στην δημοσιογραφία δεδομένων. Στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο Openbudgets.eu του OKI, είχαμε την τύχη να δουλέψουμε με το J++ πάνω στο ζήτημα του πώς οι δημόσιοι προϋπολογισμοί και τα δεδομένα δαπανών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να παρεμποδίσουν την διαφθορά. Σε μία σύντομη συνέντευξη, η Diana Krebs (Project Manager για τα Δημοσιονομικά Έργα του OKI) ρώτησε τον Nicolas για την εμπειρία του πώς οι δημοσιογράφοι σήμερα μπορούν να χειριστούν καλύτερα τα δημόσια οικονομικά δεδομένα και να παράγουν ιστορίες βασισμένες σ’ αυτά.
Διαθέτουν σήμερα οι δημοσιογράφοι τα απαραίτητα εργαλεία, ώστε να δουλεύουν με δημοσιονομικά δεδομένα, όπως οι προϋπολογισμοί και τα δεδομένα που αφορούν δαπάνες;
Διάφορα είδη δημοσιογράφων χρησιμοποιούν με διαφορετικούς τρόπους τους προϋπολογισμούς και τις δαπάνες. Ερευνητικές ομάδες, όπως το International Consortium of Investigative Journalists (γνωστό για τα Panama-Papers) ή ερευνητές, που εργάζονται μόνοι τους, όπως ο Dirk Laabs (ο οποίος ασχολήθηκε με τις ιδιωτικοποιήσεις στην Ανατολική Γερμανία), είναι πολύ ικανοί στο να ψάχνουν και να χρησιμοποιούν τέτοια δεδομένα. Οι περισσότεροι όμως δημοσιογράφοι δεν έχουν την δυνατότητα να το κάνουν.
Πού εντοπίζεις την ύπαρξη κενών; Τι είδους ικανότητες, τεχνικής και μη-τεχνικής φύσης, πρέπει να έχουν οι δημοσιογράφοι, για να γράφουν ιστορίες δημοσιογραφίας δεδομένων, οι οποίες να είναι «στέρεες και αδιάβροχες»;
Το μεγαλύτερο κενό που υπάρχει είναι η έλλειψη κινήτρου. Ελάχιστοι δημοσιογράφοι ασχολούνται με την διερεύνηση κυβερνητικών δαπανών και προϋπολογισμών.
Όσοι το κάνουν, ωστόσο, είτε επειδή τους ενδιαφέρει το θέμα, είτε επειδή πληρώνονται ως ερευνητές-δημοσιογράφοι, ορισμένες φορές υπολείπονται στο κομμάτι της εξειδίκευσης, που επιτρέπει τις γρήγορες κρίσεις. Κάποιος μπορεί μόνο να ξέρει τι δεν είναι φυσιολογικό (και επομένως άξιο αναφοράς), αν γνωρίζει βέβαια ποια είναι η φυσιολογική κατάσταση των πραγμάτων. Στους δημόσιους προϋπολογισμούς, λίγοι δημοσιογράφοι ξέρουν τι είναι φυσιολογικό και τι όχι.
Πιστεύεις ότι είναι βοηθητικό για τους δημοσιογράφους, όταν υπάρχουν αμφιβολίες, να δουλεύουν μαζί με ειδικούς από τον χώρο της δημόσιας διοίκησης, έτσι ώστε να βελτιώνουν τις γνώσεις τους πάνω στα δημοσιονομικά δεδομένα;
Οι δημοσιογράφοι είναι εκπαιδευμένοι στα να εντοπίζουν εκείνους τους ειδικούς που θα διαφωτίσουν τα άρθρα τους ή θα τους παρέχουν πληροφορίες. Θα βοηθούσε να υπάρχει εύκολη πρόσβαση στους ειδικούς των δημόσιων επιχορηγήσεων, με τους οποίους θα μπορούσαν να έρθουν οι δημοσιογράφοι σε επαφή.
Ποια είναι τα συστατικά για μία βιώσιμη αύξηση της εκμάθησης περί δημοσιονομικών δεδομένων μεταξύ δημοσιογράφων, με τρόπο που ο κόσμος να πληροφορείται επ’ αυτών, με έναν αξιόπιστο τρόπο;
Εδώ, υπάρχουν δύο διαφορετικά ζητήματα: θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι η πληροφόρηση που λαμβάνει ο κόσμος συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με την δουλειά των δημοσιογράφων. Αυτό ήταν αλήθεια στον περασμένο αιώνα, όταν ήταν οι κατ’ αποκλειστικότητα διαμεσολαβητές ανάμεσα στο γεγονός και στην μετάδοσή του. (Ήταν οι μοναδικοί διαμεσολαβητές επειδή όλα τα Μέσα επικοινωνίας συνεπάγονταν την ανάγκη για ένα πακέτο πληροφοριών για μετάδοση μέσω των ταινιών, του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης ή των εφημερίδων).
Για τους δημοσιογράφους που παράγουν περισσότερο περιεχόμενο για προϋπολογισμούς και ζητήματα δαπανών, πρέπει να δίνεται κάποιο κίνητρο από τους οργανισμούς που εργάζονται. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί θα πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουν τα πράγματα γύρω από την δημόσια λογοδοσία. Οργανισμοί που έχουν προχωρήσει σε κάτι τέτοιο, όπως η ProPublica στις ΗΠΑ και το Correctiv στην Γερμανία, απασχολούν δημοσιογράφους, οι οποίοι γνωρίζουν και το πώς να αποκρυπτογραφούν τα δεδομένα των προϋπολογισμών.
Σε ό,τι αφορά την ενημέρωση του κοινού για τους δημόσιους προϋπολογισμούς και στις δαπάνες, η διαθεσιμότητα ενδιαφέροντος και ψυχαγωγικού περιεχομένου επάνω στο ζήτημα, ίσως να βοηθούσε. Ωστόσο, η απαίτηση για τέτοιου είδους περιεχόμενο θα μπορούσε να ενισχυθεί και από την ίδια την αρμόδια διοίκηση, η οποία θα επικροτούσε την κίνηση των πολιτών να υποβάλλουν ερωτήσεις σχετικές με τους δημόσιους προϋπολογισμούς, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα. Θα μπορούσε επίσης να διδάσκεται στα σχολεία τα βασικά, το πώς λειτουργεί η κυβέρνηση – και η οικονομική πολιτική- γεγονός που συμβαίνει σπάνια, αν όχι καθόλου.
Το J++ έχει αναπτύξει αρκετά project γύρω από την διάθεση «κλειδωμένων» δημοσιονομικών δεδομένων, όπως το Cookingbudgets.com, μία αρκετά σοβαρή, αλλά και σατιρική ιστοσελίδα εκμάθησης για δημοσιογράφους και ακτιβιστές-μέλη της Κοινωνίας των Πολιτών, η οποία αναζητά ιστορίες προϋπολογισμών, σχετικές με την δημόσια διοίκηση. Το πιο πρόσφατο εγχείρημα είναι το “The Good, the Bad and the Accountant” («Ο Καλός, ο Κακός και ο Λογιστής»), μία διαδραστική, διαδικτυακή εφαρμογή, η οποία βάζει τους χρήστες στον ρόλο του διαχειριστή μιας μεγάλης πόλης, ώστε να μάθουν και να αναγνωρίζουν πιθανούς τρόπους διαφθοράς στην δημόσια διοίκηση.
