Άρθρο συζήτησης: Εκδημοκρατίζοντας την επανάσταση των δεδομένων

Από τον Jonathan Gray

“Οι νέες τεχνολογίες οδηγούν σε μια εκθετική αύξηση του όγκου και του είδους των διαθέσιμων δεδομένων, δημιουργώντας πρωτόγνωρες δυνατότητες για την ενημέρωση και τον  μετασχηματισμό της κοινωνίας και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις, οι ερευνητές και οι ομάδες πολιτών βρίσκονται σε αναβρασμό του πειραματισμού, της καινοτομίας και της προσαρμογής στον νέο κόσμο των δεδομένων, ενός κόσμου στον οποίο τα δεδομένα είναι μεγαλύτερα, ταχύτερα και πιο λεπτομερή από ό,τι ποτέ πριν. Αυτή είναι η επανάσταση των δεδομένων.” – UN Data Revolution Group, 2014

Τι θα κάνει η «επανάσταση των δεδομένων”; Για τι θα είναι; Τι θα μετράει; Τι είδους κινδύνους και βλάβες μπορεί να φέρει; Σε ποιον και σε τι θα χρησιμεύσει; Και ποιος θα πάρει την απόφαση;

Σήμερα ξεκινάμε ένα νέο άρθρο συζήτησης με θέμα “Democratising the Data Revolution”, το  οποίο έχει ως στόχο να προωθήσει τη σκέψη και τη δράση γύρω από την εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών με την επανάσταση των δεδομένων. Φαίνεται πέρα από την αποκάλυψη των υφιστάμενων πληροφοριών, προς πιο φιλόδοξες και ουσιαστικές μορφές δημοκρατικής δέσμευσης με υποδομές  δεδομένων.(1)

Καταλήγει σε μια σειρά ερωτήσεων σχετικά με το ποια πρακτικά βήματα θα μπορούσαν να κάνουν τα ιδρύματα και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, για να αλλάξουν ό,τι μετριέται και πώς, και πώς αυτές οι μετρήσεις μπορούν να δουλεύουν.

Μπορείτε να κατεβάσετε την πλήρη έκθεση σε PDF εδώ ή να συνεχίσετε να διαβάζετε σε αυτό το blog.

Τι μετράει

Πώς θα μπορούσαν οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών να διαμορφώσουν την επανάσταση των δεδομένων; Ειδικότερα, πώς θα μπορούσαν να πάνε πέρα ​​από το ζήτημα του ποια δεδομένα γνωστοποιούνται, εξετάζοντας αυτό που μετράται στην πρώτη θέση; Για να ξεκινήσει η συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα, θα δούμε τρία είδη παρέμβασης: την αλλαγή των υφιστάμενων μορφών μέτρησης, την υποστήριξη νέων μορφών μέτρησης και την ανάληψη νέων μορφών μέτρησης.

Αλλάζοντας τις υπάρχουσες μορφές μέτρησης

Πέρα από το να επικεντρώνονται στη διαφάνεια, τη δημοσιοποίηση και την ανοικτότητα των πληροφοριών του δημοσίου, οι ομάδες της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να μιλούν αλλάζοντας  τι μετριέται με τις υπάρχουσες υποδομές δεδομένων.  Ένα παράδειγμα αυτού είναι η πρόσφατη εκστρατεία γύρω από την εταιρική ιδιοκτησία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ομάδες υπεράσπισης ήθελαν να ξηλώσουν δίκτυα εταιρικής ιδιοκτησίας και ελέγχου, προκειμένου να στηρίξουν την προεκλογική εκστρατεία και τις έρευνες γύρω από τη φοροαποφυγή, τη φοροδιαφυγή και τις παράνομες χρηματοοικονομικές ροές τους.

Ενώ το μητρώο της εταιρείας στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέγραφε πληροφορίες σχετικά με την «ονομαστική ιδιοκτησία», δεν περιελάμβανε πληροφορίες σχετικά με τον λεγόμενο «πραγματικό δικαιούχο» ή ποιος τελικά ωφελείται από την ιδιοκτησία και τον έλεγχο των εταιρειών. Ακτιβιστές ανέλαβαν ένα εκτεταμένο πρόγραμμα δραστηριοτήτων για να υποστηρίξουν τις αλλαγές και τις επεκτάσεις σε υπάρχουσες υποδομές δεδομένων – μεταξύ άλλων και μέσω της νομοθεσίας, των συστημάτων λογισμικού, και των διοικητικών πρωτοκόλλων.(2)

Υποστηρίζοντας νέες μορφές μέτρησης

Καθώς αλλάζουν ή βαθμονομούν υπάρχουσες μορφές μέτρησης, ακτιβιστές και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να κάνουν την υπόθεση για τη μέτρηση πραγμάτων τα οποία δεν μετρούνταν πριν. Για παράδειγμα, κατά τις τελευταίες δεκαετίες κοινωνικές και πολιτικές εκστρατείες έχουν οδηγήσει σε νέους δείκτες για πολλά διαφορετικά θέματα – όπως η ανισότητα των φύλων, η υγεία, η εργασία, η αναπηρία, η ρύπανση ή η εκπαίδευση.3 Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ακτιβιστές στόχευαν στη δημιουργία ενός συγκεκριμένου δείκτη ως σημαντικού και κρίσιμου για τα δημόσια ιδρύματα, τους φορείς λήψης αποφάσεων, και το ευρύτερο δημόσιο – προκειμένου, για παράδειγμα, να ενημερώσουν την αναπτυξιακή πολιτική ή την κατανομή των πόρων.

Αναλαμβάνοντας νέες μορφές μέτρησης

Ιστορικά, πολλές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και ομάδες υπεράσπισης έχουν συγκεντρώσει τα δικά τους δεδομένα για να κάνουν την υπόθεση για την ανάληψη δράσης σε θέματα που δουλεύουν – από την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων έως είδη προς εξαφάνιση.

Πρόσφατα υπήρξαν αρκετά έργα δημοσιογραφίας δεδομένων που αναδεικνύουν τα κενά σε ό,τι έχει επισήμως υπολογισθεί. Το The Migrant Files είναι μια ανοιχτή βάση δεδομένων που περιέχει πληροφορίες για πάνω από 29.000 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στον δρόμο τους προς την Ευρώπη από το 2000, τα οποία συγκεντρώνονται από δημόσια διαθέσιμες πηγές. Δημιουργήθηκε από ένα δίκτυο δημοσιογράφων (συντονίζονται από το J++), οι οποίοι εξέφρασαν την ανησυχία ότι τα δεδομένα αυτά δεν συλλέγονται συστηματικά από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Στο ίδιο πνεύμα το έργο The Counted  από την εφημερίδα The Guardian καταγράφει πληροφορίες σχετικά με τους θανάτους κρατουμένων από την αστυνομία στις ΗΠΑ, ρητά ως απάντηση στην έλλειψη επίσημης συλλογής δεδομένων σχετικά με αυτό το θέμα.

Ο ρόλος της κίνησης των ανοικτών δεδομένων

Το εκκολαπτόμενο κίνημα των ανοικτών δεδομένων έχει συχνά επικεντρωθεί στην απελευθέρωση των προ-υπαρχουσών πληροφοριών σχετικά με τα πράγματα που έχουν ήδη μετρηθεί από δημόσιους οργανισμούς. Συνήγοροι έχουν πιέσει για την απελευθέρωση των συνόλων δεδομένων στο πλαίσιο ανοικτών αδειών σε αναγνώσιμη από μηχανές μορφή, για να διευκολύνει την ευρεία επαναχρησιμοποίηση – είτε για την ανάπτυξη νέων εφαρμογών και υπηρεσιών είτε για να διευκολύνει τις νέες μορφές της δημοσιογραφίας και την υπεράσπιση. Τα σύνολα δεδομένων συχνά δημοσιεύονται μέσω πυλών δεδομένων, από τα οποία σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες σε όλο τον κόσμο σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο.

Μαζί με το άνοιγμα νέων συνόλων δεδομένων, κάποια δημόσια ιδρύματα έχουν εφαρμόσει μηχανισμούς για να συγκεντρώνουν στοιχεία και σχόλια σχετικά με τις προτεραιότητες απελευθέρωσης ανοικτών δεδομένων, όπως:

• Συμβουλευτικές επιτροπές και ομάδες χρηστών – π.χ. Open Data User Group (ODUG) του Ηνωμένου Βασιλείου
• Αφοσιωμένο προσωπικό – π.χ. κοινοτική διαχείριση ή θέσεις“Chief Data Officer”
• Κανάλια εμπλοκής του χρήστη – π.χ. τους λογαριασμούς στα κοινωνικά μέσα, φόρουμ και λίστες ταχυδρομείου
• Μηχανισμοί αίτησης δεδομένων – π.χ. η υπηρεσία αίτησης συνόλου δεδομένων του Data.gov.uk ή το Open Data Portal “Suggest a Dataset” της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• ΔιαδικασίεςΔιαβούλευσης – π.χ. Open Government Partnership National Action Plans
• Πρόσκληση για καταχώρηση στα πρότυπα δεδομένων – π.χ. το Federal Spending Transparency issue tracker των ΗΠΑ στο GitHub.

Γενικά, αυτού του είδους οι μηχανισμοί θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο για να ενημερώσουν προτεραιότητες για την απελευθέρωση των υφιστάμενων συνόλων δεδομένων – αλλά, επίσης, για να διευκολύνουν την εμπλοκή ανάμεσα σε θεσμικά όργανα και φορείς της κοινωνίας των πολιτών γύρω από το τι θα πρέπει να μετράται από τον δημόσιο τομέα και πώς.

Για να χρησιμοποιήσω μια μεταφορά, εάν τα δεδομένα μπορούν να συγκριθούν με τη φωτογραφία, τότε ίσως η κίνηση ανοικτών δεδομένων παίζει ρόλο στο να παρεμβαίνει όχι μόνο γύρω από την πρόσβαση και την κυκλοφορία των στιγμιότυπων που λαμβάνονται από δημόσιους φορείς, αλλά και γύρω από αυτό που απεικονίζεται και πώς γυρίστηκε;

Ερωτήσεις για συζήτηση

Θα θέλαμε να καταλήξουμε τη συζήτηση και να συγκεντρώσουμε στοιχεία σχετικά με το πώς θα αυξηθεί η εμπλοκή της κοινωνίας πολιτών γύρω από την επανάσταση των δεδομένων και ερωτήσεις σχετικά με το τι θα έπρεπε να μετρηθεί και πώς. Για τον σκοπό αυτό, καλούμε τις ομάδες υπεράσπισης, τους δημοσιογράφους, τους δημόσιους οργανισμούς, τους χρήστες δεδομένων, τους ερευνητές και άλλους να απαντήσουν στα ακόλουθα ερωτήματα:

Τι μπορούν οι ομάδες της κοινωνίας πολιτών να κάνουν;

• Τι μπορούν να κάνουν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για να συμμετάσχουν στην επανάσταση των δεδομένων;
• Ποιο ρόλο θα μπορούσε να διαδραματίσει η εκκολαπτόμενη κίνηση ανοικτών δεδομένων στη μεσολάβηση μεταξύ των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των δημόσιων θεσμών γύρω από το τι θα πρέπει να μετρηθεί;
• Ποιες ευκαιρίες παρουσιάζει η επανάσταση των δεδομένων για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών;
• Ποια είναι τα καλύτερα παραδείγματα δημοκρατικών παρεμβάσεων για να αλλάξει, να υπερασπίσει ή να δημιουργήσει νέες μορφές μέτρησης (τόσο στο παρόν όσο και στο παρελθόν);
• Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια για τη μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών με την επανάσταση των δεδομένων; Πώς θα μπορούσαν αυτά να αντιμετωπιστούν;
• Ποια είδη διακρατικών προκλήσεων και θεμάτων (π.χ. αλλαγή του κλίματος, διάβρωση της φορολογικής βάσης) επί του παρόντος εξετάζονται ανεπαρκώς από τις εθνικές υποδομές δεδομένων;
• Σε ποιες περιοχές θα μπορούσαν τα νέα είδη μετρήσεων να κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά, και πώς;
• Ποιοι παράγοντες είναι πιο σημαντικοί για τη διασφάλιση ότι τα δεδομένα οδηγούν σε δράση;
• Τι θα μπορούσαν ομάδες της κοινωνίας των πολιτών να κάνουν για να επισημάνουν  πιθανούς κινδύνους και ανεπιθύμητες συνέπειες των υποδομών δεδομένων, καθώς και τα οφέλη τους;

Τι μπορούν οι δημόσιοι οργανισμοί να κάνουν;

• Τι μπορούν να κάνουν τα δημόσια ιδρύματα για να κατανοήσουν καλύτερα τα συμφέροντα και τις προτεραιότητες των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών γύρω από το τι θα πρέπει να μετρηθεί;
• Υπάρχουν παραδείγματα όπου οι πρωτοβουλίες ανοικτών δεδομένων διευκόλυναν σημαντικές αλλαγές στα υπάρχοντα σύνολα δεδομένων ή τη δημιουργία νέων ειδών συνόλων δεδομένων;
• Ποια είδη μηχανισμών θα μπορούσαν να είναι πιο αποτελεσματικά στην κατανόηση και ανταπόκριση των συμφερόντων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών γύρω από αυτό που μετριέται και με ποιον τρόπο;
• Ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια για τα δημόσια ιδρύματα στο να ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στις ανάγκες των δεδομένων και στα συμφέροντα των ομάδων της κοινωνίας των πολιτών; Πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν αυτά;

Πώς να απαντήσετε

Δεχόμαστε απαντήσεις πάνω σε αυτά και άλλα θέματα μέσω των ακόλουθων καναλιών:

• Συμμετέχετε στη συζήτηση στο: http://bit.ly/ourdatarev-forum
• Συμπληρώνετε τη φόρμα στο: http://bit.ly/ourdatarev
• Κάνετε tag τις απαντήσεις σας με #ourdatarev hashtag στο Twitter

1. Στο πλαίσιο αυτό, αντιλαμβανόμαστε τις υποδομές δεδομένων ως σύνθετα τεχνικά, νομικά και κοινωνικά συστήματα (π.χ. λογισμικό, νόμοι, πολιτικές, πρακτικές, πρότυπα) που συμμετέχουν στη δημιουργία και τη διαχείριση των δεδομένων.
2. See: Gray, J. & Davies, T (2015) “Fighting Phantom Firms in the UK: From Opening Up Datasets to Reshaping Data Infrastructures?”. Working paper available at:http://ssrn.com/abstract=2610937
3. See: Bruno, I., Didier, E., and Vitale, T. (eds) (2014) Statistics and Activism. Special issue ofPartecipazione e conflitto. The Open Journal of Sociopolitical Studies.Available at:http://siba-ese.unisalento.it/index.php/paco/issue/view/1248

* Μπορείτε να βρείτε το πρωτότυπο κείμενο εδώ.